Kinderen zijn veerkrachtig en kunnen doorgaans goed herstellen van ingrijpende gebeurtenissen. Zeker wanneer ze gebruik kunnen maken van veilige gehechtheidsrelaties met (emotioneel) beschikbare opvoeders. Wanneer er toch traumasymptomen zijn ontstaan, zien we vaak dat er ook een verstoring in de gehechtheidsrelaties heeft plaatsgevonden. En andersom: bij onveilige gehechtheidsrelaties is er een grotere kans op het ontwikkelen van traumasymptomen. In deze bijdrage gaat de spreker in op vragen over hoe gehechtheid en trauma aan elkaar gerelateerd zijn, op welke manier gehechtheidsinterventies kunnen worden toegepast als (onderdeel van) traumabehandeling en hoe de “gehechtheidsbril” zou kunnen helpen om bestaande traumabehandelingen effectiever toe te passen.

Jeugdtrauma kan leiden tot klachten zoals depressie, angst, paniekaanvallen, slaapproblemen, gedragsproblemen, lagere schoolprestaties, agressie en suïcide. Om te begrijpen hoe de effecten van jeugdtrauma het beste kunnen worden verminderd of tegengegaan, onderzoekt Van Harmelen de protectieve factoren (wat is er nodig voor veerkracht) en mechanismen (hoe werkt het) van veerkracht bij adolescenten met jeugdtraumatische ervaringen. In deze lezing zal ze laten zien dat er veel verschillende protectieve factoren voor veerkracht zijn; sommige ingrediënten liggen binnen de persoon (het brein, gedragingen), andere in de sociale omgeving van de persoon (sociale cohesie, relaties, vriendschappen, steun uit de familie)

Vanuit de kennis over Adverse Childhood Experiences (ACEs) en de originele ACE study van Felitti et al in 1998 nemen de sprekers de deelnemers mee in de wetenschappelijke resultaten die sindsdien zijn gepubliceerd. Vanuit de neurobiologie kan een fysiologische stressrespons uitgelegd worden en brengt de huidige wetenschappelijke kennis nog meer verklaringen met zich mee. We kunnen nu signaleren wie risico loopt op toxische stress. Nuttig om vroegtijdig interventies in te kunnen zetten want de toxische stress respons kruipt onder je huid en kan pas decennia later klachten geven. Vroegtijdige signalering en interventies lijken het verschil te kunnen maken. Een kijkje in de Nederlandse onderzoeken op dit gebied en huidige wetenschappelijke initiatieven op gebied van toxische stress zullen inspiratie geven om met elkaar in gesprek te gaan. Hoe kunnen we elkaar vinden en verder gaan met deze kennis? Wat is er nodig om een verschil te maken en de intergenerationele overdracht te stoppen? Is een ACE screening een goede methode om risico’s op toxische stress te signaleren? Is ACE screening de trendbreuk die we nodig hebben?

Als ouder-kind relaties een bron van angst of (emotionele) onveiligheid zijn, dan is het belangrijk om alert te zijn of er sprake is van relationeel trauma. Relationele trauma's hebben grote impact op de ontwikkeling van een kind en kunnen langdurige veranderingen veroorzaken voor zowel kind als ouder(s). Hoe kunnen wij intergenerationele overdracht van ongezonde en verstoorde relatiepatronen herkennen en helpen doorbreken? Voortbordurend op affectregulatie, gehechtheid, Ace’s en veerkracht ga ik in deze lezing in op het verband tussen affectregulatie, gehechtheid en relationeel trauma, op risico- en protectieve factoren en vooral op behandelelementen aan de hand van concrete casuïstiek.

Kinderen met cognitieve en adaptieve beperkingen maken relatief vaak ingrijpende (jeugd)ervaringen mee, maar de gevolgen van deze toxische stress worden helaas nog onvoldoende herkend en adequaat behandeld. Deze gevolgen kunnen de reeds bestaande gezondheidsverschillen tussen kinderen zonder cognitieve en adaptieve beperkingen uitvergroten, wat welbevinden, ontwikkeling, leermogelijkheden, gedragsmatig functioneren, psychische en fysieke gezondheid, levensduur en perspectief negatief kan beïnvloeden. Nieuwe wetenschappelijke inzichten bieden perspectief. Een basis van Trauma Informed Care in organisaties biedt een fundament voor welbevinden en ontwikkeling, passende behandeling, ondersteuning en preventie van ingrijpende (jeugd)ervaringen, voor zowel de hulpvrager als de hulpverlener.

In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor het effect dat opgelopen nare gebeurtenissen bij kinderen, jeugdigen en volwassenen kan veroorzaken. Hulpverleners in de breedste zin van het woord worden alerter op trauma’s en diverse behandelmethodieken zijn goed onderzocht. Enkele kennen ook mooie aanpassingen aan specifieke doelgroepen. Maar wat te doen als een kind of een jeugdige niet binnen het standaardprotocol past? Als het onvoldoende lukt om de traumaverwerking op gang te krijgen. Hoe dan? In deze presentatie neemt Judith je mee hoe flexibel van de protocollen kan worden afgeweken, zonder hierbij de rationale van de methodiek uit het oog te verliezen. Aan de hand van een concrete casus worden deelnemers meegenomen in de traumabehandeling, waar naast verwerking van gebeurtenissen ook de integratie in de identiteit van het kind/ de jeugdige én het systeem wordt meegenomen.